Miasto i Gmina Suchań
Oficjalny serwis gminy
Szukaj na stronie
Wapnica
dodano: 2012-02-10 11:45:27
Wapnica
(nazwa historyczna: do 1945 r. RAVENSTEIN)
Powierzchnia: 35,53 km2
Liczba ludności: 713 mieszkańców (stan na 31.03.2009 r.)
Funkcja: rolnicza
Położenie geograficzne: miejscowość rozwinięta jest równolegle od zachodniego brzegu Jeziora Wapnica, przecięta szosą nr 10 na wysokości posadowienia średniowiecznego zamku. Tereny wokół wsi lekko pofałdowane, użytkowane jako łąki i pola uprawne. Na cyplu (dawnej wyspie) na jeziorze pozostały ślady średniowiecznego zamku rodu Guntersberg. W odległości ok. 1,5 km na płd. od Wapnicy rozciąga się pas lasów w dolinie rz. Iny.
Układ przestrzenny: układ historyczny wsi przekształcony, dominuje współczesny (po 1945 r.). zachowały się pojedyncze przykłady historycznych zagród. Zabudowa w większości zniszczona lub przebudowana. Wapnica jest największą obszarowo i osadniczo wsią Gminy Suchań. Wiodącym jest gospodarstwo utworzone na bazie zaplecza byłego PGR o pow. ok. 2200 ha.
Komunikacja: główny układ komunikacyjny Wapnicy stanowi droga krajowa nr 10 Szczecin – Piła – Bydgoszcz – Płońsk, droga powiatowa Wapnica – Dobrzany oraz droga powiatowa Wapnica – Robno. ozostały układ komunikacyjny stanowią ulice, które pełnia funkcję ulic lokalnych i dojazdowych. Przystanki PKS usytuowane są w wydzielonych zatokach przy drodze krajowej nr 10, w centralnej części miejscowości.
Rys historyczny: pierwsza wzmianka z roku 1338. Wieś o słowiańskim rodowodzie. Pod k. XIII w. w miejscu wczesnośredniowiecznego grodu na jeziorze zbudowano zamek. Obsadzono w nim rycerzy z rodu Guntersberg, którzy mieli bronić granicy księstwa zachodniopomorskiego i Nowej Marchii. W 1492 r. wzmiankowana jest wieś z kościołem. W 1582 r. książę pomorski Jan Fryderyk utworzył domenę z zarządem w Szadzku a wieś Wapnicę włączono do dóbr domenalnych. W rejestrze dóbr książęcych z 1628 odnotowano wieś z 55 łanami chłopskimi, 12 zagrodnikami, 2 karczmarzami, kowalem, owczarzem, 2 pasterzami, 12 warsztatami tkackim, 3 krawcami. W 1635 r. majątek w Wapnicy (razem z dochodami z jednej zagrody w Nosowie) sprzedany został Bogusławowi Fredrichowi von Damitz a w 1651 r. za sumę 18 tys. pomorskich florenów odsprzedany Davidowi von Braunschweig. W 1776 r. Braunschweig'owie tracą prawa do dóbr w Wapnicy i cała wieś przechodzi pod zarząd dóbr domenalnych w Szadzku.Według danych z 1868 r. we wsi obok majątku było: gospodarstwo dziedzicznego sołtysa, 24 pełnorolne gospodarstwa chłopskie, 1 połówkowe, 12 zagrodniczych oraz 57 chałupników. Łączny areał gruntów wiejskich wynosił 5552 mórg, w zabudowie było 57 budynków mieszkalnych, 3 przemysłowe i 184 gospodarcze. W 1892 r. majątek o pow. 846 ha (w tym 587 ha gruntów ornych) był dzierżawiony przez urzędnika królewskiego Kicckebusch'a. W 1925 r. łącznie grunty chłopskie i majątku domenalnego – 2402 ha, w zabudowie łącznie 152 budynki mieszkalne (219 rodzin).
Liczba mieszkańców:
- 1859 r. – 863
- 1865 r. – 988
- 1925 r. – 882
- 2006 r. – 713
- 2007 r. - 712
- 2008 r. - 713
Przemysł, technika, instytucje świeckie i kościelne:
Kościół – z 1492 r. pochodzi wzmianka o parafii w Wapnicy. Z 1840 r. informacja o ewangelickiej parafii w Wapnicy (z filią w Sicku). Wówczas uposażenie parafii składało się z czynszu z dzierżawy ponad 122 mórg. Świątynię wniesiono w XIII w. z granitowej kostki, wieżę dostawiono później w XIV w. (również kamienna). W XVII – XVIII w. wieża otrzymała barokowy hełm. Po 1945 r. kościół stał opuszczony. Odbudowany w 1981 r. Wieża została zakończona dachem namiotowym. Obecnie parafialny kościół rzymsko – katolicki.
Szkoła – wzmiankowana w 1840 r. Utrzymywana z dochodów z ponad 6 mórg gruntów, z kasy parafialnej i świadczeń w naturze. Nauczaniem zajmował się zakrystian i organista. Dawny budynek szkoły nie istnieje.
Karczma– wzmiankowana w 1786 r. Obecnie lokalizacja nie znana.
Zamek - rodu Guntersberg postawiony w k. XIII w. na wyspie na jeziorze, zniszczony został w 1338 r. przez Brandenburczyków. Odbudowany niedługo po zniszczeniu. Składał się z zamku otoczonego wałem i fosą oraz podzamcza. W 1478 r. zamek zdobyty został przez Brandenburczyków. W następnych wiekach popadł w ruinę, zniszczony został w czasie wojny 40 – letniej. Stan zachowania: ze średniowiecznego zamku pozostały ślady kamiennych murów na cyplu na jeziorze.
Folwark - data założenia nieznana. W 1635 r. istniał prawdopodobnie folwark w majątku należącym do rodziny von Damitz a w latach 1651 – 1776 do rodziny von Braunschweig. Od 1766 r. przechodzi pod zarząd dóbr domenalnych. W 1892 r. majątek domenalny o pow. 846 ha (w tym 587 ha gruntów ornych) był dzierżawiony przez urzędnika królewskiego Kieckebusch'a. W 1925 r. – dzierżawiony przez rodzinę Cameron (566 ha).
Układ założenia folwarcznego: zabudowania folwarczne usytuowane były w płd. – wschodnie części wsi (nad jeziorem) i składały się z 3 dziedzińców gospodarczych, rozwiniętych na planie prostokąta równolegle do osi jeziora. Od strony jeziora dziedziniec osłonięty był ogrodami. Na pocz. XX w. nastąpiła wymiana dawnej zabudowy folwarcznej, na co wskazują nieliczne zachowane obiekty folwarczne. Pobudowano wówczas budynki ceglane. Starsza zabudowa wznoszona była min. z kamienia, z czego ślady zachowały się w istniejącej budowie. Układ historycznego założenia folwarcznego jest całkowicie zatarty. W obrębie dawnego dziedzińca folwarcznego powstała nowa (l. 50 – 70 XX w.) zabudowa nie związana z dawnym układem. Wśród nowych obiektów nielicznie zachowane budynki dawnego założenia (min. magazyn, budynek mieszkalny), uległy przebudowie i zatraciły cechy zabytkowe.
Cegielnia – położona była nad brzegiem jeziora płd. od zabudowań wsi. Obecne miejsce posadowienia cegielni w terenie jest nieczytelne.
Młyn – (Ravensteiner Muhle) założony na płd. – ach. Od Wapnicy, nad ciekiem wodnym (dopływem rz. Iny). Data założenia młyna nie znana (w rejestrach z 1628 r. jeszcze nie wzmiankowany). W 1866 r. młynarzem był Ernst Luck. Obecnie nie istnieje.
Gorzelnia – w folwarku odnotowana w 1892 r. Obecnie nie istnieje.
Wiatrak – odnotowany w 1866 r. założony na zachód od zabudowań wsi. Obecnie nie istnieje.
Wysoki kontrast - wersja strony dla niepełnosprawnyche-Urząd
Narodowy Spis Powszechny Ludnosci i Mieszkań 2021
Elektroniczna Wizytówka
Nasz kanał TV
System informacji przestrzennej
